Szósty Tydzień Wielkanocny – Piątek
87. DAR ROZUMU

1. Dar rozumu pozwala głębiej poznać tajemnice wiary. Jest niezbędny dla pełni życia chrześcijańskiego.
2. Życia w łasce i dążenie do świętości osobistej jako warunek skuteczności daru rozumu.
3. Potrzeba oczyszczenia duszy. Dar rozumu a życie kontemplacyjne.

87.1 Każda stronica Pisma świętego ukazuje, jak Bóg troszczy się o nas i zniża się ku nam, żeby nas prowadzić do świętości. W Starym Testamencie Pan jawi się jako prawdziwe światło Izraela, bez którego lud zbacza z drogi i błądzi w ciemnościach. Wielkie osobistości Starego Testamentu raz po raz zwracają się do Jahwe, by ich prowadził w trudnych chwilach. Daj mi poznać Twoje zamiary (Wj 33, 13) – prosi Mojżesz, aby zaprowadzić lud do Ziemi Obiecanej. Bez wskazań Bożych czuje się zagubiony. A król Dawid błaga: Pouczaj mnie, bym Prawa Twego przestrzegał, a zachowywał je całym sercem (Ps 119(118), 34).

Jezus przyrzeka Ducha Prawdy, którego misją będzie oświecanie całego Kościoła. On to przez zesłanie Ducha Świętego „objawienie doprowadził do końca i do doskonałości oraz świadectwem Bożym potwierdza, że bóg jest z nami”[1]. Apostołowie dopiero później zrozumieją wartość tego daru. On jest duszą tego Kościoła – naucza Bł. Paweł VI. „On sprawia, że wierni prawdziwie rozumieją naukę i tajemnicę Chrystusa”[2].

Duch Święty prowadzi nas od pierwszych przebłysków wiary do „coraz głębszego zrozumienia objawienia”[3]. „Jest On Duchem Prawdy, a prawda nie przestaje być fascynująca dla człowieka, zwłaszcza dla młodych serc”[4]. Przez dar rozumu wierny chrześcijanin otrzymuje głębsze poznanie objawionych tajemnic. Duch Święty przepotężnym światłem oświeca rozum i daje mu je poznać z nieznaną dotąd jasnością. Od dawna znamy jakąś tajemnicę, słyszeliśmy te słowa i wielekroć je rozważaliśmy, ale w pewnym momencie duch nasz doznaje nowego wstrząsu, wydaje się nam, że dotychczas nie rozumieliśmy prawdy. Dzięki pomocy Ducha Świętego chrześcijanin jest bardziej pewien tego, w co wierzy, wszystko jest jaśniejsze i pod wpływem tego światła, które pozwala mu głębiej poznać prawdy nadprzyrodzone doznaje nieopisanej radości, przedsmaku niebieskiego szczęścia.

Pod wpływem tego daru – naucza święty Tomasz z Akwinu – „Bóg pozwala się dostrzec tu na ziemi”[5] oczyszczonym oczom osób uległych natchnieniom Pocieszyciela, chociaż prawdy wiary nadal stanowią pewną tajemnicę.

Do osiągnięcia tego poznania nie wystarczy zwyczajne światło wiary. Potrzebujemy specjalnego tchnienia Ducha Świętego, które otrzymujemy w miarę swojej odpowiedzi na łaskę, oczyszczenia serca i pragnienia świętości. Dar rozumu pozwala lepiej widzieć niektóre rzeczy i właściwie je oceniać oraz wielbić Boga i darzyć go dziecięcym uczuciem. Stopniowo, w miarę wzrastania w duszy miłości, rozum rozjaśnia się jasnością samego Boga i stajemy się bardziej obeznani z Jego ukrytymi tajemnicami.

W dniu Nowenny do Ducha Świętego możemy się zastanowić, czy żywimy pragnienie oczyszczenia swojej duszy, i czy wyrazem tego pragnienia będzie między innymi dobre wykorzystanie łask każdej spowiedzi. Czy przystępujemy do niej w dokładnie ustalonym czasie, z całą szczerością przeprowadzając rachunek sumienia, czy prosimy Pocieszyciela o pomoc w rozbudzeniu skruchy i wielkiego pragnienia unikania wszelkiego grzechu i dobrowolnego upadku?

87.2 Przez dar rozumu Duch Święty pozwala duszy wnikać w głąb objawionych tajemnic. W sposób nadprzyrodzony odsłania w sercu najgłębsze prawdy wiary. Święta Teresa mówi, że dzieje się to tak, „jak gdyby człowiek ciemny i nieokrzesany, który się nigdy nie uczył ani nawet nie starał się nigdy o naukę czytania, ani do żadnej pracy umysłowej się nie przykładał, nagle znalazł w sobie wszystką wiedzę całkowicie pojętą i przetrawioną, sam nie wiedząc jak i skąd ona mu przyszła, kiedy przedtem nigdy nie pracował ani nie starał się choćby o nauczenie abecadła. Ostatnie to porównanie daje mi niejakie objaśnienie tego daru niebieskiego; przezeń dusza w jednej chwili widzi siebie w posiadaniu wszelkiej mądrości i wiedzy; tajemnica Trójcy Przenajświętszej i wiele innych prawd najwyższych tak jej się stają jasne, iż nie ma teologa, z którym by się nie ważyła podjąć sporu w obronie tych boskich wielmożności”[6].

Dar ten pozwala zrozumieć najgłębszy sens Pisma świętego, życia łaski, obecności Chrystusa w każdym sakramencie, a zwłaszcza rzeczywistej i istotowej obecności w Eucharystii świętej. Dar ten daje nam jakby Boże wyczucie rzeczy nadprzyrodzonych w świecie. Wierzący oświecony Duchem Świętym widzi w ten sposób nowy wszechświat. Tajemnice Trójcy Świętej, Wcielenia, Odkupienia, Kościoła stają się rzeczywistością żywą i aktualną, przenikającą całe jego życie. Chrześcijanin rozmawia o tym ze współpracownikami, rodziną, przyjaciółmi. Pod wpływem daru rozumu modlitwa staje się prosta i głęboka.

Chrześcijanie posłuszni natchnieniom Ducha Świętego oczyszczają swoją duszę, rozbudzają wiarę, odkrywają Boga poprzez wszystkie rzeczy stworzone i codzienne wydarzenia życia. Kto jest opieszały, nie dostrzega wezwań łaski, jest nieczuły na sprawy Boże i zatracił zmysł wiary, jej wymogów i płynącej z niej pociechy.

Dar rozumu pozwala widzieć Boga pośród codziennych wydarzeń, zarówno miłych, jak i bolesnych. Drogą do osiągnięcia pełni tego daru jest modlitwa osobista, w której rozważamy prawdy wiary, pełna radości i miłości walka o obecność Bożą w ciągu dnia oraz rozbudzanie skruchy, kiedy oddaliliśmy się od Pana. Nie chodzi tutaj o nadzwyczajną pomoc nadprzyrodzoną, którą uzyskują osoby wyjątkowe. Dar ten jest przeznaczony dla wszystkich, którzy chcą być wierni Panu tam, gdzie żyją, uświęcając swe radości i cierpienia, swoją pracę i odpoczynek.

87.3 Postęp na drodze do świętości wymaga wewnętrznego skupienia, czyli unikania rozbudzenia zmysłów, rozpraszania się, zapominania o obecności Boga. Umartwienie zmysłów wewnętrznych, takich jak wyobraźnia czy zbędne wspomnienia i myśli, to walka o świadomość obecności Bożej pośród wydarzeń każdego dnia.

Niezbędne jest oczyszczenie serca, gdyż tylko ludzie o czystym sercu mogą oglądać Boga. Nieczystość, przywiązanie do dóbr ziemskich i uleganie kaprysom ciała zamykają duszę na sprawy Boże. Człowiek zmysłowy bowiem nie pojmuje tego, co jest z Bożego Ducha. Głupstwem mu się to wydaje i nie może tego pojąć, bo tylko Duchem można to zrozumieć (1 Kor 2, 14). Człowiekiem duchowym jest chrześcijanin, który w duszy będącej w stanie łaski posiada Ducha Świętego, który swoje myśli kieruje ku Chrystusowi. Życie w czystości, wstrzemięźliwości i umartwieniu stanowi najlepsze przygotowanie do tego, by dusza stała się godnym mieszkaniem Ducha Świętego, który zamieszka w niej ze wszystkimi swymi darami.

Kiedy Duch Święty napotyka duszę dobrze usposobioną, zamieszkuje w niej i prowadzi ją drogami coraz głębszej modlitwy, kiedy to „słowa są zbyt ubogie... I wówczas pojawia się poczucie zażyłości z Bogiem. Nieustannie i niestrudzenie zwracamy nasze spojrzenie ku Niemu. Żyjemy wtedy jakby zaczarowani. Staramy się wykonywać zadania i obowiązki wynikające z naszego stanu możliwie najlepiej, mimo naszych błędów i ograniczeń. Jednak nasza dusza pragnie się wyrwać. Podąża ku Bogu niczym żelazo przyciągane siłą magnesu. Zaczynamy kochać Jezusa głębiej, ze słodkim zachwytem”[7].

Święty Josemaría Escrivá opisał w ten sposób drogę prowadzącą do modlitwy kontemplacyjnej pośród najnormalniejszych zajęć życiowych, niezależnie od wykształcenia, zawodu czy pozycji społecznej. Wiele osób zaczyna od częstego rozważania Najświętszego Człowieczeństwa Chrystusa, do którego dochodzi się poprzez Najświętszą Maryję Pannę – przechodząc w sposób nieunikniony przez Krzyż – a osiąga swój szczyt w Trójcy Świętej. „Serce wymaga wtedy, by poznawać i uwielbiać każdą z trzech Osób Boskich. Jest to swoiste odkrycie, jakiego dokonuje dusza w życiu nadprzyrodzonym, podobnie jak małe dziecko otwiera stopniowo oczy na otaczający je świat. Dusza prowadzi serdeczny dialog z Ojcem i Synem, i Duchem Świętym. Poddaje się chętnie działaniu Pocieszyciela i Ożywiciela, który przychodzi do nas bez żadnych naszych zasług, obdarzając nas darami i cnotami nadprzyrodzonymi”[8].

Na zakończenie naszej modlitwy zwróćmy się do Najświętszej Maryi Panny, która posiadła pełnię wiary i darów Ducha Świętego. Prośmy Ją, by nas nauczyła obcować w naszej duszy z Pocieszycielem i kochać Go zawsze, ale w sposób szczególny podczas tej Nowenny. Prośmy Ją, byśmy nie zatrzymali się w połowie drogi prowadzącej nas do świętości, do której zostaliśmy powołani.